جاماندگان یا The Holdovers یکی از فیلم‌های تحسین شده سال ۲۰۲۳ به ساخته الکساندر پین است. این فیلم یکی از فیلم‌هایی با حال و هوای کریسمس است که می‌توانید در این ایام خاص سال تماشا کنید. در ادامه این مقاله مجله روسکا، نقد The Holdovers جاماندگان، خلاصه داستان و همچنین اینکه این فیلم برای چه مخاطبی می‌تواند جذاب باشد را خواهید خواند.
خلاصه داستان The Holdovers جاماندگان ۲۰۲۳؛ در حال و هوای کریسمس
داستان از این قرار است که یک معلم بسیار بداخلاق و تند که طبیعتا نمرات خیلی بدی هم به دانش‌آموزان می‌دهد به عنوان سرپرست دانش‌آموزان جامانده از کریسمس انتخاب می‌شود.
این دانش‌آموزان به دلایل متنوع، نمی‌توانند کریسمس و سال نو را در کنار خانواده‌شان سپری کنند. به همین خاطر باید در مدرسه شبانه‌روزی بمانند و هیچ چیز بدتر از آن نیست که شادی‌بخش‌ترین تعطیلات سال را با معلمی که از او متنفرید، سپری کنید!
هرچند شاید این تعطیلات مقدس همان چیزی باشد که بتواند آدم‌ها را به یکدیگر نزدیکتر کند و یا از آنها چیزی بسازد که همیشه آرزو داشتند، باشند.
چه افرادی باید فیلم The Holdovers جاماندگان را ببینند؟
فیلم‌های کریسمسی حتی برای افرادی که چندان با فرهنگ کریسمس آشنا نیستند (مثل ما!) جذاب است! این فیلم‌ها اغلب آنقدر مهربانانه و حال خوب کن هستند و همه چیز در آنها آخر فیلم درست می‌شود که هر آدمی دوست داشته باشد روزهای سخت تماشایشان کند.
مثلا همین حالا اگر زمین و آسمان با شما چپ افتاده‌اند بروید و فیلم It’s a wonderful life را تماشا کنید. آنقدر از زندگی زیبای یک نفر که چندبرابر شما در بدبختی فرو رفته و قید همه رویاهایش را زده در کریسمس، شگفت زده می‌شوید که از ته دل آرزو می‌کنید کاش، معجزه کریسمس برای ما هم وجود داشت.
جاماندگان The Holdovers هم چندان از این قاعده مستثنا نیست. هرچند که هیچ فیلمی نمی‌تواند جای امیدبخش‌ترین فیلم دنیا (چه زندگی شگفت انگیزی!) را بگیرد اما بالاخره می‌توانند تلاششان را کنند.
اگر به دیدن فیلم‌های حال خوب کن و امید بخش علاقمندید، اگر دوست دارید کمی کمدی ببینید و از فیلم‌های آرام استقبال می‌کنید این فیلم را ببینید.
چه افرادی نیازی نیست The Holdovers جاماندگان را ببینند؟
خب صادقانه به احتمال زیاد این فیلم تا سال بعد حتی به خاطر افرادی که خیلی دوستش داشته‌اند هم نخواهد ماند. پس اگر دنبال یک فیلم شاهکار هستید که چیزی را در شما تغییر بدهد یا تکانتان بدهد یا تجربه‌ای جدید را برای شما به ارمغان بیاورد، این فیلم چندان مناسب شما نیست.
اگر فیلم‌بین حرفهای باشید به احتمال زیاد نسخه بهتر این فیلم و ارتباطات و مناسباتی که می‌سازد را پیش از این دیده‌اید. پس شاید به تماشای آن نیاز چندانی نداشته باشید.
اگر قرار است فریب نمره‌های بالای این فیلم را بخورید و به خاطر آنها کنجکاو شوید، بد نیست مناسبت کریسمس را یادآوری کنیم!
در این جشن مهربانی حتی منتقدین هم مهربان‌ترند و دست و دلشان نمی‌رود که نمره خوبی ندهند!
البته اشتباه نکنید. این فیلم ابدا فیلم بدی نیست. صرفا آن شاهکاری که نمراتش می‌گویند نیست. همین.
نقد The Holdovers جاماندگان؛ در تلاش برای تقدس زدایی
فیلم جاماندگان The Holdovers از دسته فیلم‌های معلم و شاگردی است. فیلم‌هایی که یک معلم موفق می‌شود تاثیری بگذارد که جدا شدنش از شاگران را سخت کند. هرچند این فیلم کمی با فیلم‌های مشابه متفاوت است.
در فیلم The Holdovers جاماندگان معلم ابدا آن قدیسی نیست که در فیلم‌های دیگر این چنینی می‌بینید. شغل معلمی هم آن شغل مبارک نیست و تاثیرش هم آن تاثیر قدیم و افسانه‌ای نیست. معلم خیلی هنر کند فقط می‌تواند یک شاگردش را آن هم خارج از کلاس درس نجات بدهد.
در واقع نکته جذاب و قابل تامل فیلم جاماندگان The Holdovers همین است. چیزها دیگر مقدس نیستند. با توجه به این مسئله انتخاب فضای کریسمس خیلی انتخاب هوشمندانه‌تری است.
کریسمس خواه ناخواه فضای مقدس و لطیفی دارد؛ اما آدم‌های این فیلم بیشتر به آدمیزاد شبیه هستند. فحش می‌دهند، دروغ می‌گویند، بدجنسی می‌کنند، یکدیگر را اذیت می‌کنند و… نقش‌هایی که در ذهن جامعه همیشه مقدس فرض می‌شود، در این فیلم دیگر مقدس نیستند.
مادر فیلم، با خیال راحت فرزندش را در کریسمس رها می‌کند تا با همسر جدیدش به ماه عسل بروند و حتی مثل مادر تنها در خانه ذره‌ای نگران فرزندش نیست. معلم‌ها اغلب به دانش‌آموزان پولدارتر نمره بهتری می‌دهند و بیشتر به فکر راضی کردن والدین هستند تا آموزش دانش‌آموزان. فیلم با اشاره به اینکه لباس بابانوئل در اصل باید یک ردا و یک صندل باشد به این مسئله که بخش بزرگی از این سنت مقدس، به خاطر مارکتینگ است هم اشاره می‌کند. او حتی به عنوان هدیه کریسمس یک جشن کاملا مذهبی! کتابی را که می‌گوید بهتر از قرآن و انجیل است چون به خدا اشاره نکرده، هدیه می‌دهد!
می‌توان با توجه به همه این موارد، زاویه دید فیلم The Holdovers جاماندگان را متفاوت از سایر فیلم‌های مشابهش دانست. زاویه دیدی که این امکان را برای خلق شخصیت‌های واقعی و نزدیک به ما فراهم می‌کند و از ساخت شخصیت‌های الهام بخش دوری می‌کند.
فرصتی برای ساخت یک ارتباط
در فیلم The Holdovers جاماندگان کریسمس فرصتی طلایی است که می‌تواند منجر به خلق یک ارتباط و یک خانواده شود. خانواده‌ای که پیش از این وجود نداشته و هیچ کدام از این افراد هیچ نسبت خونی‌ای با یکدیگر ندارند. یک دانش‌آموز، یک معلم و یک سرآشپز مدرسه و یک نظافتچی به دلایلی کنار یکدیگر گیر افتاده‌اند و این فرصت به آنها کمک می‌کند تا به یکدیگر نزدیکتر شوند.
هرچند هسته اصلی این ارتباط را معلم و دانش‌آموزش تشکیل می‌دهند اما سرآشپز مدرسه هم درست مثل یک مادر این ارتباط را مدیریت می‌کند و نقش پررنگی بر تاثیری که آنها بر یکدیگر می‌گذارند، دارد.
هم معلم یعنی پال و هم شاگردش یعنی اگنس، تلخکامی‌ها و بدبختی‌های منحصر به فرد خودشان را دارند و به صورت پیش‌فرض از یکدیگر خوششان نمی‌آید. اما فرصتی که پیش آمده به آنها کمک می‌کند تا یکدیگر را از نو بشناسند و چیزی که آنها را به یکدیگر نزدیک می‌کند، نقاط ضعفشان است. بیماری‌های روانی و بیولوژیکی، اخلاق بد، پدرهای بدتر، خجالت و شرمساری‌شان و… آنها را به یکدیگر نزدیکتر می‌کند. تا جایی که پس از دو هفته آنها دیگر معلم و شاگردی نیستند که در ابتدای مسیر بودند بلکه رابطه تازه‌ای دارند.
هرچند نکته جالب فیلم اینجاست که رابطه این دو در نهایت به رابطه دیگری تبدیل نمی‌شود. جنس این رابطه همچنان معلم و شاگردی است و به رابطه دوستی یا پدر و فرزندی بدل نمی‌شود. صرفا عمق بیشتری می‌گیرد و به درک بالاتری می‌رسد.
به نظر می‌رسد که فیلم به خوبی می‌تواند رابطه این دو را از ابتدا که نفرت شدید از یکدیگر است تا انتها که محبت عمیقی را با خود به همراه دارد، دنبال کند و تبدیل این دو به یکدیگر را به نحو ظریف و خوشایندی به نمایش بکشد. طوری که در انتهای فیلم هیچکس از فداکاری معلم متعجب نمی‌شود و همه آن را به خوبی درک می‌کنیم.
همه ما در ابتدای مسیر هستیم
لیدیا کرین درباره اگنس می‌گوید: اونا بچه‌ن. چشم روی هم بذاری پیر شدن.
بعد به یاد خودشان می‌افتد و می‌گوید: چشم روی هم بذاریم پیر شدیم…
واقعیت این است که شاید پال به عنوان یک معلم تنها دانش‌آموزان را در ابتدای مسیر می‌بیند؛ اما همه ما در ابتدای مسیر هستیم. سن برای ما تعیین نمی‌کند که چقدر از راه را آمده‌ایم و آیا حق داریم چیزی جدید را از ابتدا شروع کنیم؟
پال مدام درباره اینکه چقدر خوشحال است از معلم بودن می‌گوید اما به وضوح اینطور نیست. او وقتی درباره گشتن کشورهای تاریخی حرف می‌زند چشم‌هایش برق می‌زند یا زمانی که به نوشتن کتابش اشاره می‌کند کاملا از خود بی‌خود می‌شود. او چندان دلش نمی‌خواهد معلم باشد و این مسئله آنقدرها که می‌گوید برایش دلنشین و دوست داشتنی نیست.
در نهایت پال متوجه این مسئله می‌شود که می‌تواند همه چیز را از ابتدا شروع کند و واقعا هرگز برای شروع کردن دیر نیست. هنوز می‌تواند چشم روی هم بگذارد از این هم پیرتر شود. با توجه به این شاید بتوان حتی اسم حرکت او را فداکاری نگذاشت. او بیشتر از هر چیزی تصمیم گرفته بود که هر چیزی را همانجایی که رها کرده، ادامه بدهد و دیگر به عقب برنگردد. همان کاری که در نوجوانی‌ش انجام داده بود.
آیا آدم‌های پولدار واقعا آدم‌های بدی هستند؟
البته که معلم خوبی است اما با تمام وجود از بچه پولدارها نفرت دارد و این مسئله کاملا مشخص است که البته نمی‌شود گفت با توجه به سابقه تحصیلی خودش حق ندارد.
هرچند باید این مشکل را همینجا مطرح کرد که چرا نفرت معلم به نفرت فیلم تبدیل می‌شود؟ فیلم هم از بچه‌های پولدار متنفر است و به آدم‌هایی که از آنها زخم دیده‌اند بیشتر نزدیک می‌شوند. آدم‌های پولدار این فیلم آدم‌های بدی هستند و هیچ نکته روشنی در آنها دیده نمی‌شوند و آدم‌هایی که به آنها خدمت می‌کنند هم مثل مدیر مدرسه آدم‌های بدی هستند و اگر اگنس هم خوب می‌شود یا پال کمی به او نزدیک می‌شود به خاطر این است که واقعا پولدار نیست! بلکه خودش هم از پولدارها زخم خورده‌است. اینکه یک معلم یا من و شما از آدم‌های پولدار متنفر باشیم می‌تواند منطقی باشد ولی اینکه فیلم هم همینطور باشد و حتی یک پولدار انسان‌مانند را هم نشان ندهد، به نظر چندان خوشایند نمی‌آید.
آیا این فیلم می‌تواند انتظارات را برآورده کند؟
The Holdovers جاماندگان فیلم جذاب، مهربان و باظرافتی است. شخصیت پردازی انسانی و خاکستری‌ای دارد. آدم‌هایی که تماما آدم‌های خوبی نیستند. زخم‌ها، دردها و غصه‌های منحصر به فرد خودشان را دارند اما با این وجود می‌توانند یکدیگر را تسکین بدهند و از آسیب دیدن هم جلوگیری کنند.
شخصیت پردازی یکی از نقاط قوت کاراکترهای این فیلم است اما نمی‌توان گفت که سفر هر شخصیت به طور کامل شکل می‌گیرد. این سفر بیشتر برای رابطه آن دو اتفاق می‌افتد. نمی‌توان گفت که شخصیت اگنس و پال در ابتدا و انتهای فیلم چندان تغییری کرده باشند. آنها بیشتر به مخاطب و یکدیگر خود را شناسانده‌اند و دلیل رفتارهایشان را بیان کرده‌اند. وگرنه پال هنوز همان معلم بد اعصاب سختگیر است و اگنس هم دانش‌آموزی که هنوز هم می‌تواند روی اعصاب راه برود اما این بار ما می‌دانیم که آنها چرا اینطور هستند و خودشان هم می‌دانند.
هرچند شاید این فیلم نتواند چندان متفاوت و بهتر از دیگر فیلم‌های مشابه عمل کند و هنوز چندان قوی نیست. به عنوان یک فیلم حال خوب کن یا کریسمسی یا فیلم‌هایی که به روابط انسانی و تنهایی می‌پردازند، یا سعی می‌کنند خانواده‌های ساختگی بسازند، گزینه‌های موفق‌تر بسیاری وجود دارد. با این وجود همه اینها دلیل نمی‌شود که فیلم The Holdovers جاماندگان فیلم بدی باشد و ارزش تماشا نداشته باشد.
اگر با انتظارات بالا سراغ این فیلم بروید به احتمال زیاد انتظارات شما برآورده نخواهد شد. بیشتر به عنوان یک فیلم سرگرم کننده خوب با لحظاتی زیبا و تمیز و فیلمی که به هیچ وجه به شعور مخاطب توهین نمی‌کند به این فیلم نگاه کنید. ناامید نخواهید شد.
